Samen met Mooimakers werkte de stad Hasselt een nieuw afvalbeleid uit. Vijf speerpunten moeten van de Limburgse provinciehoofdplaats opnieuw de properste centrumstad van Vlaanderen maken. “De komende jaren gaan we tal van projecten uitrollen die inspelen op één of meerdere van onze speerpunten”, aldus schepen van Propere Stad Laurence Libert. “Jaarlijks trekken we hiervoor 400.000 euro uit.”

“Zwerfvuil en sluikstorten vormen hardnekkige problemen waarmee alle steden en gemeenten worstelen. Het zorgt niet enkel voor ergernis bij onze bewoners, maar het opruimen kost de stad en dus ook de Hasselaar jaarlijks nog eens handen vol geld. Ook al blijkt uit de stadsmonitor van 2017 dat 82,8 % van onze bewoners onze stad als proper bestempelt, toch blijven peuken, hondendrollen, kauwgum en sluikstort het openbaar domein vervuilen. Dat ergert een groot gedeelte van diezelfde bewoners. Zo geeft 36,1 % in diezelfde stadsmonitor aan dat zwerfvuil hun buurt wel eens ontsiert en 16,6 % werd al eens geconfronteerd met sluikstort”, vertelt schepen van Propere Stad Laurence Libert. “Dag in dag uit doen onze diensten nochtans hun uiterste best om het openbaar domein proper te houden. Denk maar aan het dagelijks ledigen van de vuilbakjes in de binnenstad, het veegplan en onderhouden van onze plantvakken. We experimenteren ook regelmatig met nieuwe methoden die zwerfvuil en overlast tegengaan. Zo plaatsten we in de binnenstad persvuilbakken waarin tien keer meer afval kan dan in een klassieke vuilnisbak en breiden we het project met de drijfvuilvanger op onze waterlopen uit. Maar we merken dat sluikstorters alsmaar inventiever worden en zwerfvuil een hardnekkig probleem blijft.”

400.000 euro

“Na een grondige analyse zijn we daarom midden 2019 gestart met het uittekenen van een vernieuwd afvalbeleid. Hiervoor stapten we in een coachingtraject van Mooimakers”, vervolgt Libert. “Mooimakers is het Vlaamse initiatief tegen zwerfvuil en sluikstort van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM), Fost Plus en de Vlaamse Vereniging voor Steden en Gemeenten. Samen zullen we gedurende drie jaar de effecten van ons nieuwe afvalbeleid proberen maximaliseren, zodat Hasselt opnieuw uitgroeit tot de properste centrumstad van Vlaanderen. Na afloop van het traject willen we een tevredenheidsscore van minimum 90% wat betreft de netheid van de openbare ruimte behalen. Om deze doelstellingen te behalen, werden binnen de meerjarenbegroting ook de nodige financiële middelen gereserveerd voor onder andere bijkomende investeringen op het openbaar domein, innovatieve projecten en sensibliseringsacties, zo’n 400.000 euro per jaar om precies te zijn. Dat we hierin fors investeren, onderstreept het belang. Een nette stad is immers een veilige stad en een aangename stad om in te wonen. Met de uitrol van ons beleidsplan ‘Propere Stad’ willen we in combinatie met de expertise van Mooimakers en een strategisch bureau ervoor zorgen dat we met elke geïnvesteerde euro een maximaal resultaat bereiken.”

Vijf pijlers

“Ons beleidsplan ‘Propere Stad’ bevat vijf pijlers: infrastructuur, omgeving, communicatie, handhaving en samenwerkingen. Aan elk van deze pijlers zijn concrete projecten gekoppeld die ofwel inspelen op het voorkomen van zwerfvuil en sluikstort, ofwel het opruimen ervan ofwel het betrappen en bestraffen van de overtreder. Het kan daarbij gaan om zowel kleinschalige acties als grotere ingrepen:

In het kader van de pijler infrastructuur plaatsten we aan de bushaltes langs de Genkersteenweg pas de eerste gescheiden vuilnisbakken. Pmd en restafval worden er nu afzonderlijk ingezameld. We pasten ook meteen de vulopeningen aan omdat in de vorige vuilbakjes regelmatig kleine zakjes huishoudelijk afval werden gesluikstort. Ook testen we modellen om peuken, kauwgum en hondenpoep in te verzamelen. Nieuwe gescheiden vuilbakken rusten we standaard uit met de sensoren die we momenteel op 120 rolcontainers in onze verschillende stadsgebouwen testen. Ook bij een aantal ondergrondse glascontainers testen we de sensor om de containers tijdig te ledigen. In combinatie met de monitoring app van Limburg.net kunnen we dan in detail meten waar te veel of te weinig vuilbakjes staan, waar de inhoud van de reservoirs te klein is, waar er misbruik is en hoe we onze ledigingsrondes kunnen optimaliseren.

Op basis van deze gegevens krijgen we ook een zicht op de probleemzones in onze stad. Binnen ons speerpunt omgeving willen we daar gericht actie ondernemen. Zo gingen we in Kuringen van start met een proefproject waarbij we grasmatten rond glascontainers aanleggen om sluikstort te voorkomen Ook andere hotspots in Hasselt waar op regelmatige basis sluikstort en zwerfvuil gedetecteerd wordt, worden nauwlettend bewaakt en gemonitord  Tegelijk willen we ook de Hasselaar mee verantwoordelijkheid laten nemen voor de netheid van zijn of haar eigen buurt. Heel wat vrijwilligers doen dit vandaag al. Zij kunnen sinds kort hun inspanningen registreren via de app WePlog. Deze opruimhelden willen we ook verder faciliteren. Zo kochten we net een hand- en fietskar aan die ze kunnen ontlenen om tijdens een opruimactie het ingezamelde afval te transporteren.

Om meer Hasselaren bewust te maken van de problemen rond sluikstort en zwerfvuil en hen actief te betrekken zetten we ook nadrukkelijk in op sensibilisering. Een eerste tekstloze informatiefolder die de sorteerregels verduidelijkt ging reeds de deur uit. Momenteel loopt de selectieprocedure voor de aanwerving van een strategisch bureau. We merken immers dat de klassieke manieren van sensibilisatie alsmaar minder effect hebben. Wie nog impact wil creëren moet verrassen en soms zelfs choqueren. Vanaf het najaar willen we dit bureau inzetten om onze acties zo effectief mogelijk uit te rollen om zoveel mogelijk ‘gebruikers’ van Hasselt te bereiken.

Dat is nodig, want we kunnen alle hulp gebruiken bij de bestrijding van zwerfvuil en sluikstort. We mikken op een divers publiek om mee samen te werken: van scholen en verenigingen tot vrijwilligers en professionele partnerships. Zo zullen we in samenwerking met de handelaars van de binnenstad een afvalbeleid op maat uitwerken en zetten we sterker in op de ondersteuning van Hasseltse scholen. Verder versterken we onze reeds bestaande samenwerkingen met Limburg.net, Mooimakers, OVAM en Fostplus.

“We zetten bewust in op afvalbeleid in Hasselt want een propere stad is een veilige stad.” besluit burgemeester Steven Vandeput. “Naast de sensibilisering zullen we ook consequent inzetten op handhaving. Voor het betrappen van sluikstorters maken we momenteel voornamelijk gebruik van mobiele camera’s. Wie op heterdaad betrapt wordt, mag een GAS-boete verwachten. We proberen deze aanpak stadsbreed te implementeren door ondertussen te werken aan een uitbreiding van ons cameranetwerk om overlastplekken nog beter in beeld te krijgen. Handhaving gaat evenwel altijd hand in hand met preventie dus we zijn steeds op zoek naar innovatieve oplossing om de sluikstortproblematiek aan te pakken.”