Het Hasselts stadsbestuur investeert in zijn eigen erfgoed. Vanaf november worden, verspreid over de Hasseltse kerkhoven, graven en nissen vrijgemaakt. Dit is noodzakelijk om voldoende ruimte te kunnen blijven aanbieden en om elke Hasselaar begraving in de eigen buurt te kunnen garanderen. Om tijdig zicht te krijgen op de laatste rustplaatsen van overledenen die mogelijk een belangrijke historische rol vervulden, actualiseert het bestuur momenteel haar inventaris. Daarbij moeten niet enkel de geschiedenisboeken uitsluitsel geven. De stad wil ook een beroep doen op het collectief geheugen van de Hasselaren.
Bijna 1.000 graven en nissen worden vanaf midden november 2020 vrijgemaakt. Deze graven, verspreid over de 11 nog actieve kerkhoven, zijn momenteel gemarkeerd.
“Het is een van de moeilijkste beslissingen die ik deze legislatuur zal moeten nemen, maar helaas is het echt nodig om deze graven te ontgraven. Het gaat over graven zonder concessie”, geeft Laurence Libert schepen van Groenonderhoud en Begraafplaatsen aan. “Hierop geldt een wettelijke grafrust van 10 jaar. Als Stad hanteren we al een periode die veel langer is omdat we beseffen dat 10 jaar een korte periode is. De Hasseltse bevolking groeit gestaag en hierdoor neemt ook de vraag naar begraafruimte toe.”
“We beseffen dat deze maatregel op reactie kan stuiten, maar we willen in de toekomst voldoende ruimte blijven aanbieden en ervoor zorgen dat iedere Hasselaar in de eigen wijk begraven kan worden. Dan dringen maatregelen zich op. Daarom gaan we deze concessieloze graven en nissen van 25 jaar en ouder vrijmaken. Dit wil echter niet zeggen dat die graven per definitie verdwijnen. Er zijn ook mogelijkheden tot verplaatsing van het stoffelijk overschot naar een graf met concessie. Maar dan moeten de nabestaanden zich melden. De aankondiging van de ontgravingen hangt al sinds eind oktober 2019 uit, maar we stellen vast dat nog maar weinig nabestaanden een herbegraving hebben aangevraagd. Daarnaast gaan we uiteraard niet over één nacht ijs om de ontgravingen te realiseren. Daarom zijn we nu op zoek naar graven met Hasseltse erfgoedwaarde.”
Actuele inventarisatie
In samenwerking met de Erfgoedraad is de stad Hasselt gestart met een actuele inventarisatie van alle historisch waardevolle graven en nissen. “Die historische waarde schuilt ‘m niet enkel in de architectuur van het grafmonument zelf”, benadrukt schepen van Cultuur en Erfgoed Joost Venken. “Het schuilt vooral in de mogelijk belangrijke rol die de begraven persoon speelde in de lokale of bovenlokale geschiedenis van onze stad. Als eerste focussen we ons op de graven en nissen die momenteel gemarkeerd zijn – tot ontgraving – op onze 11 nog actieve kerkhoven. Om na te gaan of zij in aanmerking komen voor de inventaris. Daarna zullen we ook de overige graven onderzoeken.”
Graven in slechte staat
“Niet enkel graven zonder concessie zijn momenteel aangeduid. Een tweede categorie van grafmonumenten waar momenteel een bekendmaking uithangt, zijn deze die in slechte staat verkeren”, gaat schepen Libert verder. “De kopsteen staat bijvoorbeeld scheef of de deksteen is verzakt. Dit stoot heel wat bezoekers van onze kerkhoven tegen de borst, want het geeft een slordige indruk en zo’n graf houdt steeds risico’s in. Zo brachten omgevallen kopstenen al schade toe aan andere grafmonumenten, een pijnlijke kwestie voor de nabestaanden. Ook bemoeilijken deze instabiele grafstenen het onderhoud door onze diensten. Dergelijke situaties willen we in de toekomst vermijden.
Tenzij de nabestaanden voor november van dit jaar herstellingswerken uitvoeren, vervangen we deze graven door mooie beplanting om schade aan andere grafstenen te vermijden. De concessies die er nog op rusten, lopen gewoon door.” “Het is over al deze gemarkeerde graven en nissen dat we nu in eerste instantie tijdig willen weten wat hun mogelijke historische waarde is”, besluiten schepen Libert en schepen Venken. “De Erfgoedraad neemt hiertoe het voortouw. Maar we willen ook graag een beroep doen op het collectieve geheugen. Hasselaren mogen zelf aangeven welke historisch waardevolle verhalen er mogelijk achter een welbepaalde overledene schuilgaan. Dit kunnen ze laten weten via erfgoedraad@hasselt.be. De Erfgoedraad zal hierover een advies verlenen aan de stad voor de opmaak van een inventaris.”