De stad Hasselt zet van april tot november schapen in voor het groenonderhoud op moeilijk bereikbare plaatsen. Onder begeleiding van een herder begrazen de dieren zo’n zes locaties. De niet al te kieskeurige eters zullen er onder andere de strijd aangaan met de Japanse duizendknoop.

Schrik niet wanneer je binnenkort langs de parking van de Japanse tuin een kudde schapen ziet passeren. De stad Hasselt schakelt de dieren van april tot november immers in voor het groenonderhoud op moeilijk bereikbare plaatsen. Onder begeleiding van een herder zullen de dieren zo’n zes locaties begrazen. “Het is de eerste keer dat we bij wijze van proef schapen inzetten”, vertelt schepen van Groenonderhoud Laurence Libert. “Maar we stelden vast dat gelijkaardige proefprojecten in Vlaanderen zeer positief onthaald worden. Begrazing door schapen telt immers heel wat voordelen ten opzichte van het klassieke onderhoud met machines. De locaties waar we de dieren en hun herder inzetten – zijnde op twee stadsgronden langs de Runkstersteenweg, 2 percelen aan Wijngaertsveld, rondom het wachtbekken van Kuringen en aan de Japanse Tuin – hebben allemaal één ding gemeen: ze zijn moeilijk toegankelijk. Zo staan er heel wat bomen en struiken of is de ondergrond er drassig en zijn de begaanbare wegen smal. Dit vormen allemaal hindernissen voor het machinaal maaien. Schapen laten zich daarentegen maar door weinig afschrikken en kunnen gemakkelijk in hoekjes en kantjes.”

Japanse duizendknoop

“Daarnaast willen we de dieren ook actief inzetten voor de bestrijding van Japanse duizendknoop”, vult schepen Libert verder aan. “Deze zeer moeilijk uit te roeien plant hoort helemaal niet thuis in Vlaanderen en wint met zijn stengels, die tot vier meter lang worden, alsmaar aan terrein. De duizendknoop verdringt steeds meer streekeigen soorten en verstoort zo ons ecosysteem. Niet voor niets staat de plant op de lijst van 100 meest invasieve exoten. Schapen staan gekend als dieren die bijna alles eten. Eerst kiezen ze er het lekkerste uit, daarna gaan ze voor onkruid zoals distels en de Japanse duizendknoop. Maar het wortelgestel van de duizendknoop reikt metersdiep. Dat vormt meteen ook de hoofdreden waarom de plant zo moeilijk te bestrijden is. De schapen eten het bovengrondse gedeelte op en gaan de duizendknoop dus niet kunnen uitroeien. Maar ze helpen wel om de explosieve groei sterk af te remmen en de planten te verzwakken.”

Hasselaren inspireren

“Daarnaast vormt het ecologische aspect van de inzet van schapen voor ons een groot voordeel”, benadrukt schepen Libert. “Als één van de eerste steden in Vlaanderen besloot Hasselt zo’n vijftien jaar geleden om pesticiden definitief te bannen. Sindsdien experimenteren we regelmatig met alternatieve manieren van groenonderhoud. Ook dit proefproject met schapen kadert hierin. Sinds het algemene verbod op glyfosaat hebben we als overheid meer dan ooit een voorbeeldrol te vervullen. Met projecten als deze willen we dan ook de Hasselaar inspireren om creatief op te gaan met de bestrijding van onkruid op eigen terrein. We stellen immers nog steeds vast dat sommige Hasselaren actief onkruidverdelgers gebruiken en zo schade blijven toebrengen aan zichzelf en hun omgeving. Terwijl het anders kan. Verder is ook vastgesteld dat op plaatsen waar schapen grazen er een grote verscheidenheid aan planten ontstaat. Dit komt omdat ze zaden en vruchten transporteren en ademruimte creëren voor verschillende plantensoorten. Tot slot zorgen zware onderhoudsmachines voor een verdichting van de bodem. Hierdoor kan maar weinig water en lucht in de ondergrond doordringen? Hierdoor kunnen planten er maar moeilijk wortelen en verhoogt de kans op wateroverlast. Dit probleem stelt zich bij de inzet van schapen niet.”

Niets dan voordelen

“En uiteraard kan begrazing door schapen ook altijd rekenen op het nodige bekijks”, besluit schepen Libert. “De herder zal zijn kudde telkens enkele dagen uitzetten op één van de percelen. Met behulp van een verplaatsbaar elektrisch hek houdt hij de dieren bijeen. Waar regelmatig wandelaars langslopen, plaatst hij nog een tweede hek dat niet onder stroom staat. Infobordjes informeren passanten over het doel van het project en de contactgegevens van de herder. Voor het onderhoud van de totale oppervlakte van 52.567 m² maakt hij enkel gebruik van kerngezonde dieren. Verzwakte, te jonge en zwangere dieren blijven op stal. In de nabijheid van een kudden voorzien we ook steeds een punt met voldoende vers drinkwater. De herder werkt voor dit project ook nauw samen met van Bewel. Aan het einde van het seizoen zullen de onderhoudsploegen van Bewel de zones maaien waar kruid staat dat schapen niet eten. Op die manier steunen we ook de sociale economie. Kortom we zijn ervan overtuigd alleen maar pluspunten kent voor het groenonderhoud in onze stad.”